O conto de nunca acabar

"Traballar cansa" dicía Cesare Pavese. Van alá catro sesións e esta é a primeira vez que volcamos comentarios. Parece que estivemos esperando a que nos confirmasen que íamos percibir a axuda (1200,00 euros) para poñernos as pilas. Nada máis lonxe da realidade. Pero o coordinador deste club vaise volvendo máis e máis preguiceiro. Este ano teredes que ser vós @s que levedes a voz cantante, porque se non...
Pasaron os espíritos de Rulfo. Asistimos á morte de Juan Preciado e á degradación de Pedro Páramo. Comprobamos como o estilo pode depurarse até as últimas consecuencias, nun exercicio constante de filtración.
Logo veu a sesión que titulamos "O horror": O corazón do negror (Joseph Conrad) e mais A estrada (Cormac McCarthy). O horror do colonialismo nos estertores do XIX, cun Kurtz alonxado xa de toda moral, e o horror despois do que, podemos entender, foi un desastre nuclear. Con Adela e María comentamos a dureza das imaxes que utiliza McCarthy e o erro que supón reducir esta novela ao ámbito do xénero da ciencia-ficción. Está claro que emprega resortes dese mundo, pero vai moito máis alá, afondando na intensa relación pai-fillo e sempre facendo uso dunha linguaxe seca e tremendamente próxima á poesía: “La carretera atravesaba un lodazal seco donde tubos de hielos sobresalían del fango congelado como estalagmitas. Restos de un fuego antiguo junto a la carretera. Más allá un largo paso elevado de hormigón. Un pantano muerto. Árboles muertos surgiendo del agua gris con colgajos de una turba gris y residual. Las salpicaduras de ceniza sedosa en el encintado. Se apoyó en el arenoso antepecho de hormigón. Tal vez en su destrucción sería posible ver cómo estaba hecho el mundo. Océanos, montañas. El fatigoso contraespectáculo de las cosas dejando de existir. La extensa tierra baldía, hidróptica y friamente secular. El silencio”. Ramón vaino ter como libro de cabeceira por moitos anos: emocionábase ao lembrar episodios. Parecía trasposto cando citaba a escena dos caníbales e comprometeunos a tod@s a asistir ao estreno da versión cinematográfica que protagoniza Viggo Mortensen ( por certo, tiña razón: estrénase o cindo de febreiro).
En canto a O corazón do negror, tivemos ocasión de contemplar como Marlon Brando facía unha auténtica recreación dos remorsos do coronel Kurtz na Apocalypse now de Coppola. As adaptacións cinematográficas non teñen por que ser excesivamente fieis ao orixinal literario. En ocasións abonda con que saiban meter a man na ferida aberta, como fai esta película coa guerra do Vietnam.
Aínda que tivemos o Nadal por medio para ler Fillos da medianoite, ningún dos integrantes se sentiu demasiado atraído polo novelón que relata o tortuoso camiño da independencia da India e Pakistán. O realismo máxico de Rushdie caíu en saco roto. Pouco nos importou que hai pouco fose elixida a mellor novela de entre todas as que gañaron o Booker Prize nos últimos corenta anos ou que o seu autor aínda siga condenado a morte polo integrismo islámico. Mesmo os que xa a léramos en tempos tivemos que recoñecer que non nos compracera tanto como daquela.
E entramos na última sesión. Decidimos adiantar a reflexión sobre literatura xermánica. A orixe de Thomas Bernhard e Mexillóns para cear de Birgit Vanderbeke. Un clásico e unha autora case descoñecida, unidos por un estilo no que a redundancia, os tímidos avances e as voltas atrás están á orde do día.
A orixe é un clásico do pesimismo. O suicidio como leit-motiv. A crítica feroz do nacional-socialismo e do catolicismo. A descrición despiadada da hipocrisía salzburguesa. Só se salva da queima o avó anarquista, aínda que con queimaduras de terceiro grao: el tampouco parece entender o odio do neto polo sistema escolar austriaco. E Bernhard non perdoa. Non deixa títere con cabeza.
En Mexillóns para cear a familia unida agarda a chegada do pai despois dunha viaxe de traballo. Nai e fillos sentan á mesa, festivamente preparada, ante montes e moreas de mexillóns. O pai retrásase. Non dá chegado. E nese momento comeza a agromar a verdade. Albíscase a revolta. E se teñen a sorte de que non volva a casa? Primeira reflexión: o libro non encaixa nunha colección de narrativa xuvenil (así o encadrou a editorial que reeditou o libro, La Galera). Segunda reflexión: María xa se puxo nerviosa desde as primeiras páxinas ao ver tantos mexillóns (é lóxico: os seus pais tamén os limpan xuntos). Terceira e última, por hoxe: Adela soubo rastrear a conexión coa novela da película Good Bye, Lenin.
En que lugar quedarán Blanco Amor e Ferrín na próxima sesión?